Niedoczynność tarczycy to choroba powodowana niskim stężeniem hormonów tarczycy (tyroksyny – T4 i trójjodotyroniny – T3) lub ich nieprawidłowym metabolizmem. Prowadzi ona do szeregu zaburzeń, wśród których wymienia się:
- ospałość i zmęczenie,
- zaparcia,
- wypadanie włosów,
- zaburzenia miesiączkowania,
- obniżenie przemiany materii skutkujące wzrostem masy ciała.
Podstawą leczenia niedoczynności tarczycy jest farmakoterapia. Istnieje jednak coraz więcej dowodów naukowych, że odpowiednia dieta w niedoczynności tarczycy ma korzystny wpływ na przebieg oraz skuteczność terapii.
Jod
Niedobór jodu w diecie jest jedną z przyczyn niedoczynności tarczycy. Pierwiastek ten stanowi składnik niezbędny do budowy hormonów tarczycy. Podstawowe źródła jodu w diecie to: sól kuchenna jodowana, ryby morskie (szczególnie dorsz) i owoce morza, wodorosty morskie, a także mleko i jego przetwory. Nie należy stosować rutynowej suplementacji jodem. Zarówno jego niedobór, jak i nadmiar mogą być szkodliwe.
Selen
Selen to pierwiastek wchodzący w skład enzymu biorącego udział w przemianach tyroksyny do trójjodotyroniny. Dodatkowo jego niedobór zmniejsza przyswajalność jodu. Pierwiastek ten jest zatem niezbędny do prawidłowego funkcjonowania tarczycy, dlatego należy rozszerzyć dietę o produkty bogate w ten mikroelement. Należą do nich m.in.: ryby (dorsz, halibut, makrela) i skorupiaki oraz orzechy brazylijskie.
Żelazo
Składnikiem kluczowego enzymu, który odpowiada za aktywację przemian prowadzących do powstania T3 i T4 jest żelazo. Właściwe jego spożycie uznawane jest za konieczne dla prawidłowej pracy gruczołu. Najbogatsze źródła żelaza w diecie to: czerwone mięso, nasiona lnu, otręby pszenne, mak, sezam, żółtko jaja, pistacje.
Cynk
Odpowiednia podaż cynku jest bardzo ważna dla należytego działania gruczołu tarczowego. Pierwiastek ten jest potrzebny do syntezy i funkcjonowania tyroksyny oraz do wiązania trójjodotyroniny. Wśród produktów o najwyższej zawartości cynku wymienia się: zarodki pszenne, nasiona lnu, pestki dyni oraz produkty zbożowe z pełnego przemiału.
Błonnik pokarmowy
Błonnik pokarmowy pełni ważną rolę w zdrowej diecie. Jest także niezbędny w diecie osób z niedoczynnością tarczycy. Jego podaż na odpowiednim poziomie poprawia motorykę przewodu pokarmowego, co wpływa korzystnie na problem zaparć. Jego źródłem są: produkty zbożowe z pełnego przemiału, surowe warzywa i owoce (należy jednak wybierać te o niskim indeksie glikemicznym), orzechy i pestki.
Kwasy tłuszczowe omega-3
Szczególną rolę w chorobach tarczycy przypisuje się kwasom tłuszczowym z rodziny omega-3. Oprócz ich właściwości przeciwzapalnych, pobudzają także przekształcanie trójjodotyroniny w tyroksynę. Hamują również lipogenezę, co jest przydatne wśród osób z niedoczynnością tarczycy, które mają nadwagę lub otyłość. Z tego względu należy wprowadzić do diety produkty takie jak: tłuste ryby morskie (śledź, makrela, halibut, łosoś) oraz oleje roślinne (olej rzepakowy).
Związki wolotwórcze
Związki wolotwórcze występują naturalnie w warzywach kapustnych i innych warzywach krzyżowych, strączkach (głównie w soi), rzepie, brukwi, orzechach ziemnych, truskawkach. Związki te wiążą się z jodem, dlatego uniemożliwiają jego wbudowywanie w hormony tarczycy. Jest to powód, dla którego w diecie osób z niedoczynnością tarczycy należy znacznie ograniczyć spożywanie produktów wolotwórczych. Obróbka termiczna produktów wolotwórczych zmniejsza ich szkodliwość. W takiej formie w umiarkowanych ilościach mogą uczestniczyć w codziennym jadłospisie. Jeśli masz wyrównane parapetry tarczycowe to możesz zjeść 1-2 porcje takich warzyw w tygodniu.
Dieta w niedoczynności tarczycy
Zdrowa, racjonalna, zbilansowana dieta z uwzględnieniem powyższych substancji wpłynie korzystniena pracę tarczycy. Nie bez znaczenia pozostaje jednak fakt, że problemy z hormonami tarczycowymi często wiążą się różnież z zaburzeniami ilości innych hormonów. Bardzo często niedoczynnośc tarczycy idzie w parze z insulinoopornością. Warto więc co jakiś czas wykonać badania kontrolne gospodarki węglowodanowej organizmu i zbadać poziom glukozy we krwii, poziom insuliny we krwii lub badanie OGTT czyli doustny test obciążenia glukozą. Dieta w niedoczynności tarczycy powinna być dietą z niskim indeksem glikemicznym, która sprzyja nie tylku utracie masy ciała ale również reguluje gospodarkę hormonalną całego organizmu kobiety.